الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد (کتاب)این کتاب (الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد)، تالیف شیخ مفید، ابو عبدالله، محمد بن محمد بن نعمان عکبری بغدادی، از چهره‌های برجسته علما و فقهای شیعه در قرن چهارم هجری، می‌باشد. ۱ - معرفی اجمالیکتاب «الارشاد»، به زبان عربی و در باره تاریخ زندگانی ائمه علیه‌السّلام و فضایل آن بزرگواران و یاران آنان است. شیخ مفید، کتاب «الارشاد» را در سال ۴۱۱ ق، نگاشته؛ یعنی دو سال قبل از وفات و در اوج شهرت علمی ایشان که این نیز بر ارزش کتاب می‌افزاید. کتاب «الارشاد»، از معتبرترین منابع روایی شیعه، در‌باره زندگانی ائمه علیه‌السّلام به شمار می‌آید و بسیاری از منابع مهم شیعه که به زندگانی ائمه پرداخته‌اند، این کتاب را مستند خود قرار داده‌اند. این کتاب، از مصادر بحار الانوار نیز می‌باشد. شیخ مفید، این کتاب را به درخواست یکی از یاران خود نگاشته‌اند. ۱.۱ - ساختار کتابکتاب، در دو جزء تنظیم شده است: جزء اول آن، مشتمل بر مقدمه مؤلف و یک باب دوازده فصلی و جزء دوم آن، شامل یازده باب به ترتیب چهار فصلی، ده فصلی، سه فصلی، سه فصلی، هشت فصلی، شش فصلی، پنج فصلی، چهار فصلی، چهار فصلی، چهار فصلی و دوازده فصلی می‌باشد. ۱.۲ - گزارش محتوای کتابمؤلف، در این کتاب، به بیان بسیاری از حوادث تاریخی مربوط به زندگی اهل بیت علیه‌السّلام ، پرداخته و شماری از عقاید شیعه را مطرح کرده است. وی، مطالب را با ذکر سند آورده و این کار ارزش و اعتبار کتاب را بالا برده است. نیمی از کتاب، اختصاص به زندگانی امیر مؤمنان، علی علیه‌السّلام دارد [۱]
الإرشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، مفید، محمد بن محمد، محقق / مصحح:مؤسسة آل البیت علیهم، ناشر:کنگره شیخ مفید، قم، ۱۴۱۳ ق، چاپ اول،مقدمه، ص۵.
و این حاکی از اهمیتی است که شیخ مفید برای آن حضرت قائل بوده است. پاره‌ای از مباحث مطرح شده در این کتاب، از این قرار است: ۱. خبر دادن حضرت علی علیه‌السّلام ، از شهادت خود. ۲. روایاتی که دلالت بر فضایل آن حضرت می‌کند. ۳. قضاوت‌های آن حضرت. ۴. سخنان ایشان. ۵. تاریخ امام حسن علیه‌السّلام . ۶. حرکت امام حسین علیه‌السّلام به سوی عراق. ۷. قیام زید شهید. ۸. امام رضا علیه‌السّلام و ولایت عهدی. ۹. ورود امام هادی علیه‌السّلام به سامرا. ۱۰. سیره امام زمان عجّل‌الله فرجه الشریف . و... ۱.۳ - وضعیت کتابدر یکی از چاپ‌های کتاب که توسط مؤسسه آل البیت، صورت گرفته، علاوه بر تحقیق و مقدمه نگاری، دوازده فهرست متنوع در پایان کتاب ذکر شده که عبارتند از: ۱. فهرست آیات. ۲. فهرست احادیث. ۳. فهرست اعلام. ۴. فهرست فرق. ۵. فهرست اشعار. ۶. فهرست ملابس. ۷. فهرست حیوانات. ۸. فهرست اسلحه‌ها. ۹. فهرست غزوات. ۱۰. فهرست اماکن. ۱۱. فهرست موضوعات. ۱۲. مصادر تحقیق. ۱.۴ - نسخه شناسی۱. نسخه‌ای در کتابخانه حضرت آیة الله، مرعشی نجفی که تاریخ نگارش آن، ۵۶۵ ق، است. این نسخه، با نسخه فضل الله راوندی در سال ۵۶۶ ق، مقابله شده است. ۲. نسخه‌ای در کتابخانه مجلس شورای اسلامی که تاریخ نگارش آن، ۵۷۵ ق، است. این نسخه، با نسخه مولانا امام ضیاء الدین، مقابله گردیده است. ۳. نسخه‌ای در کتاب خانه سید حسین شیرازی که تاریخ نگارش آن به قرن هفتم هجری برمی گردد. [۲]
الإرشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، مفید، محمد بن محمد، محقق / مصحح:مؤسسة آل البیت علیهم، ناشر:کنگره شیخ مفید، قم، ۱۴۱۳ ق، چاپ اول،مقدمه، ص۱۱.
۲ - پانویس۳ - منبعنرم افزار جامع الاحادیث، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور). |